As- en huizenblokcontracten (AHC’s)
In haar gewestelijke beleidsverklaring voor de legislatuur 2019-2024 had de regering gepland om het toepassingsgebied van de verschillende bestaande middelen van stedelijke herwaardering uit te breiden om de kwaliteit van de leefomgeving in de Brusselse wijken zo goed mogelijk aan te pakken. Op 27 januari 2022 leidde die wens tot de implementatie van de as- en huizenblokcontracten (AHC’s). Deze unieke maatregel op hyperlokaal vlak, gebaseerd op één of twee huizenblokken of op een as, werkt in op specifieke gebieden die verwaarloosd worden door een stedelijk beleid dat eerder macrogericht is en geeft een prominente plaats aan burgerparticipatie.
De AHC’s hebben verschillende hoofddoelstellingen, zoals de vermindering van de bouwdichtheid en de ontharding van de binnenterreinen van de huizenblokken en -assen, de herdefiniëring van gebouwen (voornamelijk door renovatie), de herdefiniëring van de openbare ruimte, de uitbreiding van het gebruik van de assen door de implementatie van woningen, plaatselijke openbare voorzieningen en economische activiteiten, de invoering van maatregelen tegen de klimaatopwarming en, tot slot, een betere aansluiting bij burgerprojecten. Bijzondere nadruk wordt gelegd op burgerparticipatie in de gekozen perimeters, met name door de invoering van substantiële coöperatieve budgetten.
Op 27 januari 2022 heeft de Brusselse regering de administratieve, financiële en programmeringsrichtlijnen met betrekking tot de pilootreeks AHC’s 2022 & 2023 goedgekeurd en de 19 gemeenten van het Brussels gewest gevraagd om hun kandidaatsdossier in te dienen bij Urban, samen met het voorgestelde model voor burgerparticipatie.
Na analyse van de kandidaturen heeft de Brusselse regering op 8 september 2022 de lancering van de studiefase goedgekeurd voor de eerste twee AHC-perimeters: het huizenblok “Krakeel” in de Marollenwijk van Brussel-Stad en het huizenblok/de as “Kortrijk-Oostende” in de Zwarte Vijverswijk van Sint-Jans-Molenbeek.
Elk contract heeft een budget van 5 miljoen euro, wat in het totaal neerkomt op 10 miljoen euro, om die gebieden met een tekort aan groene ruimten te ontdichten en te vergroenen.
Dat initiële budget kan worden aangevuld met financiering van de gemeente en andere middelen voor stadsvernieuwing die door Urban of door gewestelijke partners worden gesubsidieerd om vastgoedoperaties uit te voeren.
Na een periode die nodig was voor de studiefase, het opzetten van de burgerparticipatie, openbare onderzoeken en overlegcommissies, konden de programma’s voor de twee AHC’s op 6 juni 2024 door de regering worden goedgekeurd.
Huizenblokcontract “Krakeel” in Brussel-Stad
Dit deel van de Marollenwijk, dat deel uitmaakt van een gebied met gebrek aan groene ruimte, is een brandpunt van een aantal sociale en stedenbouwkundige uitdagingen en heeft alle belangrijke troeven in handen voor een AHC: sterk verharde ruimten, gebrek aan vegetatie en biodiversiteit, afwezigheid van een globaal landschapsproject, moeilijkheden om zich de openbare ruimte toe te eigenen enz.
De beoogde doelstellingen zijn:
- De herinrichting van de openbare ruimte van Krakeel, met name de Krakeelvlakte en de naaste omgeving, de Krakeelstraat en de Vanderhaegenstraat. De ontwikkelingen zullen zich ook richten op het speelnetwerk en het lichtplan. Er zal bijzondere aandacht worden besteed aan beplanting, waterdoorlaatbaarheid en geïntegreerd regenwaterbeheer in de open ruimte binnen de perimeter.
- De verbetering van de wijkvoorzieningen door de site van het Archief open te stellen voor de wijk, de lokalen van het buurthuis te optimaliseren en te delen, en het potentieel van de daken te benutten voor de productie en het delen van energie.
- De verbetering van het dagelijkse leven en de levenskwaliteit van de bewoners dankzij dynamische sociale projecten zoals tewerkstelling, opleiding, de versterking van de straathoekwerkers, het activeren en animeren van de openbare ruimte, alsook het activeren van de benedenverdiepingen van de Brusselse Woning en het openstellen van het kinderdagverblijf voor de wijk door middel van workshops.
As- en huizenblokcontract “Kortrijk-Oostende” in Sint-Jans-Molenbeek
Dit huizenblok, dicht bij het Weststation, is vandaag de dag bijna volledig bebouwd en de weinige binnenplaatsen zijn voor het grootste deel sterk verhard, waardoor het een van de dichtstbebouwde huizenblokken van de hoofdstad is, en meer in het bijzonder in de sector “Zwarte Vijvers”, die zelf een bezettingsgraad van 83,47 % heeft.
De beoogde doelstellingen zijn:
- De aanleg van een openbare tuin in het hart van het huizenblok, met een hoofdingang aan de Kortrijkstraat en twee kleinere ingangen aan de Oostendestraat;
- De oprichting van een aantal wijkvoorzieningen om buurtbewoners en verenigingen te ontvangen en hen een gezellige ruimte te bieden om elkaar te ontmoeten;
- De plaatselijke herinrichting van wegen om de openbare ruimte veiliger en groener te maken;
- De begeleiding bij woningrenovaties dankzij beperkte en occasionele financiële steun;
- De ondersteuning van ideeën en voorstellen voor collectief beheer van regenwater en energievoorziening.